اختلال شخصیت اسکیزوئید
افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید افرادی منزوی و کناره گیر بوده و با هیچکس رابطه ندارند و یا روابط آنها بسیار محدود است (مثلاً با یک یا دو فامیل درجه یک). این گونه افراد، هیجانات عادی از خود نشان نمی دهند و از انجام فعالیت های مختلف لذت روحی یا فیزیکی زیادی نمی برند. آنها ترجیح می دهند بیشترین اوقات خود را تنها بوده و بیشتر به مشاغل و تفریحاتی می پردازند که نیاز به ارتباط و تعامل با دیگران نداشته باشد (مثل نگهبان شب یا راننده تریلی). نه تحسین و نه انتقاد و ایرادگیری تاثیری روی آنها نداشته و انجام فعالیت های فکری و مکانیکی مانند بازی های ریاضی و کامپیوتر را به تجربه های زندگی واقعی ترجیح می دهند. بعضی از روانشناسان معتقدند میان نشانه های اختلال اوتیسم و اختلال شخصیت اسکیزوئد رابطه ژنتیک وجود دارد.
واژه ی اسکیزوئید واژه ای قدیمی است و بلویلر این واژه را در سال ۱۹۲۴ برای کسانی استفاده کرد که تمایل دارند به درون خود مراجعه کنند و از دنیای بیرون گریزانند.
معیارهای DSM-5 برای اختلال شخصبت اسکیزوئید
- فرد تقریباً در همه ی جوانب زندگی از روابط اجتماعی گریزان است و نسبت به دیگران، هیجان ها و احساسات بسیار محدودی نشان می دهد که این وضعیت قبل از اوایل بزرگسالی و در نوجوانی آغاز شده و در شرایط مختلف حضور دارد و با چهار مورد یا بیشتر از موارد زیر همراه است.
- به روابط خانوادگی نزدیک (مانند ازدواج یا عضوی از یک خانواده یودن) تمایلی نداشته و از آنها لذت نمی برد.
- تقریباً همیشه فعالیت های انفرادی را انتخاب می کند.
- نسبت به رابطه ی جنسی علاقه ی اندکی دارد یا اصلاً علاقه ندارد.
- از فعالیت های انگشت شماری لذت می برد یا از هیج فعالیتی لذت نمی برد.
- به جز اعضای درجه یک خانواده دوستان نزدیک یا محرم راز ندارد.
- نسبت به ستایش یا انتقاد دیگران بی تفاوت است.
- از لحاط عاطفی سرد است و تحت تاثیر دیگران قرار نمی گیرد.
علل اختلال شخصیت اسکیزوئید
درباره علل ژنتیک، عصب شناختی و روان شناختی اختلال شخثیت اسکیزوئبد هنوز تحقیقات جامعی انجام نشده است. عده ای از روان شناسان معتقدند خجالتی بودن در کودکی ممکن است زمینه ساز این اختلال در بزرگسالی شود. همچنین بد رفتاری و غفلت در کودکی نیز در این افراد بسیار دیده می شود. در کل تجربه های کودکی، نوع رابطه ی والدین با فرزندان، عوامل محیطی و اجتماعی و داشتن والدی که خود مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید است می تواند باعث برزو این اختلال در فرد شود.
درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید
اختلال شخصیت اسکیزوئید اغلب توسط روانپزشکان و متخصصان بالینی که برای تشخیص و درمان اختلالات شخصیت آموزش دیده اند تشخیص داده می شود. درمانگرها معمولاً ارزش روابط اجتماعی را به افراد مبتلا توضیح می دهند و سعی می کنند به آنها یاد دهند که دیگران چگونه فکر و احساس می کنند. آنها باید همدلی کردن با دیگران را یاد بگیرند. چون مهارت های اجتماعی آنها رشد نکرده است و درمانگر باید نقش یک دوست صمیمی یا مهم را در زندگی او به عهده بگیرد و به او مهارتهای اجتماعی و ارتباط با دیگران را بیاموزد.
اختلال شخصیت اسکیزوئید و اعتیاد به مواد مخدر
گاهی اوقات افراد مبتلا به اختلال شخصیت برای مقابله با نشانه ها و علایم اختلال شان و خود درمانی به مصرف مواد مخدر روی می آورند. آنها الکل و مواد مخدر مصرف می کنند تا احساسات منفی ناشی از اضطراب و افسردگی و انزوای خود را درمان کنند. افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید چون منزوی و کناره گیر هستند و بیشتر زمان شان را در تنهایی و انزوا به سر می برند ممکن است مصرف مواد مخدر را جایگزین ارتباط با آدم ها کنند.
استفاده از مواد مخدر گاهی علایم اختلال افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید را پنهان کرده و گاهی هم آنها را تشدید می کند. اینکه افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید به چه نوع ماده مخدری گرایش پیدا می کنند به شدت علایم اختلال در آنها و شرایط زندگی شان بستگی دارد. مثلا عده ای از آنها گرایش به مصرف الکل دارند و با نوشیدن الکل به این احساس می رسند که روابط بین فردی شان بهتر شده و می توانند از روابط بین فردی لذت ببرند. یا کسی که ماری جوانا مصرف می کند بخاطر مصرف آن، تجربه های درونی خوبی نسبت به خود پیدا کرده و مصرف مخدر آن احساس پوچی که فرد دارد را از بین می برد. همچنین افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکزوئید چون انرژی پایینی دارند با مصرف محرکها ممکن است انرژی شان را بالا برده و حتی احساس کنند با مصرف محرک عملکرد بهتری در جامعه دارند. اما واقعیت این است که مصرف مخدر هیچ تاثیری بر شخصیت فرد نگذاشته و نمی تواند او را تغییر دهد بلکه به مرور زمان بر فرد و زندگی اش تاثیرات منفی خود را گذشته و او را از اطرافیان و جامعه دور می کند. همچنین کسانی که بابت اختلال شخصیت خود دارو مصرف میکنند با مصرف مواد مخدر جلوی پیشرفت درمان خود را می گیرند و متخصصان بالینی معتقدند که بهتر است فرد ابتدا اعتیاد به مواد مخدر خود را درمان کند و بعد به سراغ درمان اختلال شخصیت اسکیزوئید برود.
پژوهش ها نشان داده اند که روش های درمان شناختی رفتاری یا CBT برای درمان افراد مبتلا به اختلال شخصیت اسکیزوئید که مخدر مصرف می کنند موثر بوده و با پرداختن به افکار و احساسات و رفتارهای بیمار و باور ها و نگرشش درباره ی دنیای بیرون و مصرف مخدر می توان به آنها کمک کرد.
منابع
- Sunder Kirrthy, 2021 Schizoid Personality Disorder
Why Do those Who have Schizoid Personality Disorder Often Develop Addictionht https://addiction-treatment-services.com/disorders/schizoid/
- Hull Megan, 2021, https://www.therecoveryvillage.com/mental-health/schizoid-personality-disorder/substance-abuse/
- گنجی مهدی، گنجی حمزه، ۱۳۹۴ ، آسیب شناسی روانی DSM-5، انتشارات ساوالان. ج، ۲
