متادون و عملکرد آن در بدن
همانطور که در مقاله ی متادون چیست گفتیم، متادون دارویی است که در دسته اوپیوئیدها قرار دارد و به عنوان داروی ترک اعتیاد شناخته می شود. این دارو در جنگ جهانی دوم توسط آلمان تولید شد و در آمریکا در ابتدا به عنوان داروی ضد درد قوی برای دردهای بسیار شدید به کار برده شد. این دارو امروزه علاوه بر تسکین درد اغلب به عنوان بخشی از درمان وابستگی به مصرف هروئین یا نارکوتیک ها استفاده می شود.
متادون از طریق اتصال به گیرنده های اپیوئیدی در مغز و فعال سازی آنها عمل کرده و اثرات ضد درد و آرامبخشی خود را ایجاد می کند. برخی اثرات دیگر متادون مانند یبوست، دپرشن تنفسی، تهوع یا میوز نیز ممکن است در اثر اتصال این دارو به گیرنده های اپیوئیدی رخ دهد. متادون در واقع نحوه پاسخ دهی مغز و سیستم عصبی را به درد تغییر می دهد به شکلی که بیمار احساس آرامش و تسکین می کند. با این حال، اثرات آن کندتر از مسکن هایی مانند مورفین است. بعضی افراد به دلیل عدم آگاهی و استفاده بیش از حد از متادون به آن وابسته و معتاد می شوند. استفاده ناآگاهانه و بدون تجویز پزشک این دارو می تواند پیامدهای منفی بسیاری برای فرد مصرف کننده در پی داشته باشد.
علائم قطع ناگهانی متادون
مصرف قرص یا شربت متادون به خصوص در دوزهای بالا، قدرت اعتیادآوری جسمانی بالایی دارد. متادون معمولاً برای درمان اعتیاد به اوپیوئیدها تجویز می‌شود، اما سوء مصرف آن گاهی زمینه‌ساز اعتیادی دیگر در فرد می‌شود. مصرف مکرر متادون باعث ایجاد پدیده تحمل در فرد می شود و این بدان معناست که فرد برای دستیابی به اثرات مطلوب به مقدار بیشتری از دارو نیاز دارد و همین باعث می شود دُز مصرفی او به مرور زمان بیشتر و بیشتر شود. فردی که به متادون وابسته می شود بدنش برای عملکرد طبیعی خود به متادون متکی می شود و قطع مصرف دارو باعث بروز علائم ترک در او می شود.
در واقع علائم ترک متادون به این دلیل بروز پیدا می کند که بدن مجبور است خود را با نبود متادون وفق دهد. در این شرایط، بدن تلاش می‌کند عملکردهای طبیعی خود را از سر گیرد اما از طرفی دیگر، علائم ترک می‌تواند روند بهبودی را سخت تر کند.
علائم ترک متادون شبیه عوارض ترک دیگر اوپیوئیدها مانند هروئین و مورفین است. از آنجایی که متادون، مدت طولانی‌تری در بدن باقی می‌ماند، بسیاری از مصرف‌کنندگان مدت زمان زیادی را با علائم آزاردهنده ترک دست و پنجه نرم می‌کنند. شایع‌ترین و شدیدترین علائم ترک متادون به شرح زیر است:
- تب و لرز
- تعریق
- تپش قلب
- انقباض های شکمی
- اختلال خواب و کاهش کیفیت خواب فرد
- استرس و اضطراب و افسردگی
- کلافگی و سردرگمی
- پرخاشگری و تحریک پذیری
- دردهای عضلانی شدید
- اختلال در میل جنسی
- بروز مشکلات بینایی در فرد
- حالت تهوع و اسهال
- پارانویا و توهم
- میل شدید به مصرف متادون
فرآیند ترک اعتیاد برای تمام بیماران معتاد به متادون یکسان نیست. عوارض و مدت زمان ترک اعتیاد غالباً به شدت و مدت زمان اعتیاد فرد بستگی دارد. تحمل و وضعیت بدنی فرد مصرف‌کننده نیز بر بروز عوارض ترک متادون و طول دوره درمان آن اثرگذار است. در واقع بیمارانی که اعتیاد شدیدتری به متادون دارند، علائم جدی‌تری را پس از قطع مصرف متادون تجربه می‌کنند. اگر مصرف‌کننده هم‌زمان به چند ماده مخدر دیگر هم اعتیاد داشته باشد، فرایند ترک اعتیاد او بسیار طولانی‌تر و آزاردهنده‌تر خواهد بود. ترک اعتیاد ناگهانی یا به اصطلاح “یابویی” باعث بروز علائم شدیدتری می‌شود و پزشکان معمولاً توصیه می‌کنند که مصرف متادون باید به تدریج کاهش یابد تا ترک اعتیاد برای بیمار قابل تحمل‌تر باشد.
عوارض ترک متادون چند روز است؟
اینکه ترک قرص متادون چند روز طول میکشد بستگی به این دارد که فرد چه مقدار متادون مصرف میکرده است. اما عوارض ترک متادون معمولاً ۲۴ ساعت پس از آخرین بار مصرف آن شروع شده و ۱۵ تا ۱۶ ساعت طول میکشد تا متادون از بدن خارج شود. با توجه به میزان و شدت مصرف متادون، برخی مصرف‌کنندگان حتی چند روز بعد از آخرین بار مصرف با عوارض خماری متادون روبه‌رو می‌شوند.
در واقع ترک متادون در صورتی که با روش های صحیح و اصولی انجام شود چیزی حدود ۲ تا ۳ هفته برای افرادی که مصرف طولانی مدت متادون نداشته‌اند به طول می‌انجامد اما در مورد کسانی که مدت زمان زیادی متادون مصرف می کردند و همچنین دوز مصرفی بالایی هم داشتند ۱ تا ۲ سال زمان برای ترک متادون لازم است. ترک متادون باید به صورت کاملاً تدریجی و با کم کردن تدریجی دُز مصرفی انجام شود. برای بسیاری از افراد مهم است که بدانند سم زدایی متادون چند روز طول میکشد؟ باید بگوییم معمولاً مدت سم زدایی کوتاه مدت متادون بین ۷ تا ۳۰ روز و سم زدایی بلند مدت متادون حدود ۱۸۰ روز به طول می انجامد.
نویسنده مقاله: محبوبه سعیدی راد