اختلال وسواس فکری و عملی (OCD) چیست؟
وسواس فکری و عملی یک بیماری روانشناختی است که با افکار مزاحم و اعمال اجباری همراه است. فرد مبتلا به اختلال وسواس فکری و عملی، اضطراب زیادی را تجربه کرده و با اینکه می داند افکار و اعمالش بی معناست اما نمی تواند آنها را نادیده بگیرد.
وسواس های فکری، عقاید، افکار، تکانه ها یا تصاویر ذهنی پایداری هستند که ناخواسته و مزاحم بوده و به طور دائم در ذهن تان زنگ می زنند و تکرار می شوند و باعث اضطراب و پریشانی آشکار می شـوند. فرد مبتلا به وسواس فکری و عملی به خوبــی می داند که این افکار وسواسی محصول ذهن خود او بوده و از بیــرون به او تحمیل نمی شود. شاید برایتان پیـش آمده که یک قطعه آهنگ به طور دائـم در گوش تان تکــرار می شود. به این حــالت اصطلاحاً کرم گوش می گوینـد! یک انگل کوچــک که مغزتـان را سوراخ می کند. کرم گوش شباهت های زیادی با افکار وسواسی دارد و شامل تصاویر و افکاری می شود که ذهن تان را غرق در خود کرده به گونه ای که حـس می کنید به هیچ وجه نمی توانید از شر این افکار مزاحم خلاص شوید. در واقع هرچه بیشتر تلاش می کنید که از شر این افکار و تصاویر مزاحم خلاص شوید آنها جری تر و گستاخ تر می شوند.
اعمـال اجباری هم رفتــارهایی تکـراری (مانند شسـتن، منظم کردن، وارسـی و چک کردن) یا اعمـالی ذهـنی (مانند دعا کردن، شمارش، تکرار واژه ها به آرامی) یـا رفـتاری تشریفاتی و مطابق با آدابی خاص هستند که با نظم و ترتیب خاصی انجام شده و کم کم به شکل یک مراسم در می آیند. هدف از انجام اعمال اجباری پیشگیری یا کاهش اضطراب و پریشانی و ترس ناشی از افکار وسواسی است. در واقع هدف آنها رسیدن به اطمینان، امنیت و قوت قلب بیشتر است نه کسب لذت و رضایـت! افراد وسواسـی احساس می کنند که مجبورند اعمال اجباری را انجام دهند تا با افکار وسواسی شان کنار بیایند و با آنها مقابله کنند.
داشتن افکار وسواسی و اعمال اجباری به معنای ابتلا به اختلال وسواس فکری و عملی نیست. اما اگر این افکار و اعمال وقت زیادی از شما بگیرند (حدافل یک ساعت در روز) و در زندگی روزمره ی شما تداخل ایجاد کرده و تنش و اضطراب زیادی برای شما بوجود آورند می توانیم بگوییم که شما به اختلال وسواس فکری و عملی مبتلا هستید. افراد مبتلا به این اختلال هم افکار وسواسی را دارند و هم اعمال اجباری، اما بعضی افراد فقط یکی از آنها را دارند.
8 فکر وسواسی رایج در اختلال وسواس فکری و عملی
1- ترس از آلودگی
2- تمرکز افراطی بر نظم و تقارن
3- تمرکز افراطی بر وارسی و چک کردن
4- ترس از دست دادن چیزهای با ارزش
5- افکاری که تکانه های جنسی و خشونت آمیز
6- تمرکز بیش از حد روی مسائل مذهبی و اخلاقی
7- ترس از دست دادن کنترل خود و آسیب زدن به دیگران
8- تمرکز افراطی بر خوش شانسی و بد شانسی (خرافات)
6 عمل اجباری رایج در اختلال وسواس فکری و عملی
1- صرف وقت زیاد برای شستشو و نظافت
2- سر زدن مداوم به بعضی عزیزان برای اطمینان از سالم بودن آنها
3- بررسی افراطی و مکرر وسایل مثل شیر گاز و قفل ها و پنجره ها
4-جمع کردن و نگهداری وسایل غیرضروری و اشیا قدیمی و دور نریختن هیچ چیز!
5- شمارش، ضربه زدن، تکرار حرکاتی خاص و مداوم براش کاهش تنش و اضطراب
6- انجام مداوم عادات مذهبی و دعا خواندن مکرر برای جلوگیری از پیامدهای بد انجام ندادن آنها
