تریاک چیست؟ مصرف آن چه تاثیر جسمانی و بالینی داشته و در دراز مدت چه عوارضی دارد؟

تریاک چیست؟

تریاک قدیمی ترین و مشهورترین مخدر جهان بوده و سابقه کشت آن به زمانهای بسیار دور بر می گردد و یکی از قدیمی ترین گیاهانی است که توسط انسان کشت می شده است. تریاک یا اوپیوم داروی مخدری است که از غلاف نارس گیاه خشخاش بدست می آید. با شکاف دادن دانه خشخاش پس از افتادن گلبرگهایش مایعی شیری رنگ خارج می شود که لخته شده و در معرض هوا تغییر رنک داده و قهوه ای می شود. تریاک را ممکن است به پودر تبدیل کرده و به شکل حبه بفروشند و یا آن را به شکل هروئین، کدئین و مورفین دربیاورند.

مشتقات تریاک چیست؟

تریاک حاوی حدود هشتاد ترکیب مختلف آلکالوئیدی می باشد‌ که حدود ۲۵ نوع آن استخراج و شناخته شده هستند و به نسبت‌های کم و زیاد در تریاک موجود می باشند. برخی از این آلکالوئیدها عبارتند از مورفین، نارکوتین، پاپاورین، کدئین، تبائین و نارسنین که مهمترین آن‌ها مرفین است و اثرات مخرب تریاک نیز از آن ناشی می‌شود. بیشترین ماده ای که توسط معتادان مصرف می شود تریاک است که با توجه به عدم کشت خشخاش در ایران، این ماده بصورت قاچاق از خاور دور و خاورمیانه از طریق مرز زمینی افغانستان و پاکستان وارد کشور می شود.

۳ روش مصرف تریاک

1. روش تدخین تریاک:  کشیدن تریاک با استفاده از وافور و یا ابزارهایی مثل سیخ، سنجاق، قلیان و قل قل (وسیله ای شبیه قلیان که با یک شیشه و شلنگ و نی به صورت دست ساز ساخته می شود)
2. روش خوردن تریاک: تریاک به صورت قرص و با حل کردن در آب و چای خورده می شود.
3. روش تزریق تریاک: در این روش تریاک را با آب حل کرده در قاشق می ریزند و حرارت می دهند و بعد آن را روی اسفنج یا پنبه می ریزند و با سرنگ می کشند و داخل رگ تزریق می کنند.

لازم به ذکر است عوارض تریاک در آنهایی که تریاک را با وافور می کشند و یا به شکل دانه‌های نخود می‌خورند و یا آن را در چای حل کرده و می‌نوشند نسبت به دیگر روش‌ها بسیار شدیدتر است.

مصرف تریاک در درازمدت می‌تواند به وابستگی شدید منجر شود و بسیاری از افراد پس از آگاهی از عوارض جسمانی و روانی آن، تصمیم به ترک می‌گیرند. یکی از سوالات رایجی که افراد در این مسیر با آن مواجه می‌شوند این است که ترک تریاک چند روز طول میکشد و چه عواملی می‌تواند بر طول مدت و شدت این فرآیند تاثیر بگذارد.

7 عوارض جسمانی مصرف تریاک چیست؟

اثر تریاک حدوداً ۲۴ الی ۴۸ ساعت پس از مصرف در بدن فرد باقی می‌ماند و احساساتی که در اثر مصرف تریاک ایجاد شده کمتر از ۴ ساعت ماندگاری دارد با این حال، عوارضی که برای فرد ایجاد می‌کند بسیار آسیب زا می باشد که شامل موارد زیر است:

• خشکی دهان

• احساس گرما، گرگرفتگی و خارش بینی

• کاهش فشار خون

• کاهش احساس درد

• سنگینی دست و پا

• انقباض عضلات

عوارض بالینی مصرف تریاک چیست؟

امروزه تریاک هایی که به دست مردم می رسد اکثراً ناخالص بوده و با مصرف آنها هرگونه عوارض روانی غیرمترقبه ای ممکن است نمایان شود. عوارضی همچون مرگ ناگهانی، سکته قلبی و مغزی، استفراغ، سر درد، سرگیجه، جنون آنی و روان پریشی ممکن است اتفاق بیفتد.

در واقع نشانه های بالینی مرفین را می توان بعنوان الگویی برای بقیه مخدرهای مربوط به خانواده تریاک بکار برد. با استفاده ی ۵ تا ۱۰ میلی گرم مرفین عوارضی همچون تسکین، چرت زدن، تغییرات خلقی، احساس گرما، سنگینی دست و پا، خشکی دهان، خارش بینی و صورت بوجود می آید. اثر تسکینی و آرامبخشی مرفین در تریاک معمولاً بیست دقیقه بعد از تزریق در سیاهرگ یا یک ساعت بعد از تزریق زیر جلدی به حداکثر خود می رسد و با توجه به نوع و مقدار ماده مخدر مصرفی و تاریخ قبلی مصرف دارو بین ۴ تا ۶ ساعت طول می کشد.

کسی که مرفین مصرف می کند فقط درک و احساس درد در او تحت تاثیر قرار می گیرد و نسبت به درد بی تفاوت می شود. بسیاری از افرادی که اولین بار تریاک مصرف می کنند، نه تنها سرخوش نمی شوند بلکه حالشان بد شده و دچار تهوع و استفراغ می شوند. مرفین تضعیف کننده دستگاه تنفس بوده و این عمل را با تاثیر مستقیم بر مرکز تنفس در ساقه مغز اعمال می کند. اثرات دیگر مرفین شامل تنگ شدن مردمک چشم، انقباض عضلات صاف مانند عضله رحم و مجاری صفراوی و یبوست است.

عوارض تریاک در درازمدت بر بدن چگونه است؟

مصرف تریاک در دراز مدت عوارض جبران ناپذیری برای فرد مصرف کننده دارد که مهمترین آن، وابستگی و اعتیاد به تریاک است، عوارض دیگری که در بلندمدت برای فرد ایجاد می‌شوند عبارتند از:

• یبوست مزمن
• سوء تغذیه
• بی‌حسی و عدم تعادل بدنی
• آسیب‌های ریوی، کبدی و کلیوی
• به‌هم خوردن دوره‌های قاعدگی در زنان
• کاهش میل جنسی در مردان
• تیره شدن رنگ پوست و لب‌ها و کهیر
• کاهش سلامت عمومی بدن به دلیل عدم توجه به نکات بهداشتی فردی و بالارفتن احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مانند ایدز، هپاتیت، عفونت‌های پوستی در اثر ضعیف شدن بدن
• اختلال در خواب
• ایست تنفسی و مرگ در اثر مصرف زیاد

اگر شما یا یکی از عزیزانتان با مشکل اعتیاد به تریاک مواجه هستید، برای آغاز روند درمانی و بازگشت به زندگی سالم، اولین قدم مهمی که باید بردارید، جستجوی روش‌های علمی و اثربخش برای ترک است. در این راستا، آگاهی از شیوه‌های مختلف ترک تریاک و مشاوره با متخصصین می‌تواند راه‌گشا باشد.

در مقالات بعدی راجع به ترک اعتیاد تریاک و روش های مختلف ترک آن و نشاته ها و علایم ترک اعتیاد به تریاک صحبت می کنیم. مقالات بعدی را از دست ندهید.

نویسنده مقاله: محبوبه سعیدی راد