مواد مخدر صنعتی چیست؟ انواع آن چیست؟

مواد مخدر صنعتی و انواع آن

مواد مخدر صنعتی موادی هستند که در نتیجه یکسری تغییرات شیمیایی بر روی مواد مخدر طبیعی بوجود می آیند. این مواد را ابتدا از گیاهان به دست آورده و سپس آنها را با اعمال برخی تغییرات شیمیایی بر روی شان در آزمایشگاه های زیر زمینی آماده مصرف می کنند. مواد مخدر صنعتی شامل طیف گسترده ای از مواد مخدر می شود که شامل مواد توهم زا، مواد محرک و مواد روانگردان هستند.

در سالهای اخیر الگو و نوع مواد مخدر مصرفی تغییر کرده و افراد مختلف بویژه جوانان، بیشتر به دنبال مصرف مواد مخدر صنعتی می روند تا سنتی. عوارض و آسیب های ناشی از یک بار مصرف این گونه مواد حدود ۵ تا ۸ سال در بدن بجای مانده و مصرف طولانی مدت آنها می تواند سرنوشتی مانند مرگ را برای فرد رقم بزند.

مواد مخدر صنعتی طیف گسترده ای از مواد مخدر را به خود اختصاص داده و هر چند وقت یکبار مخدر صنعتی جدید و خطرناک دیگری به بازار عرضه می شود. در این مقاله شما را با انواع مواد مخدر صنعتی آشنا می کنیم.

هروئین

هروئین یک ماده غیرقانونی و یکی از مواد مخدر صنعتی است که از خشخاش بدست آمده و شکل تغییر یافته ی مورفین می باشد و گیرنده‌های مواد افیونی را در مغز فعال می‌کند. این ماده باعث جلوگیری از احساس درد، افزایش آرامش و ایجاد نوعی رهایی شده و با افزایش دوپامین در مغز، شخص احساس سرخوشی بسیاری می‌کند. هروئین به‌عنوان دارویی بسیار اعتیادآور شناخته شده و انجمن پزشکی اعتیاد آمریکا تخمین می‌زند که تقریباً از هر چهار نفری که آن را امتحان می‌کنند، یک نفر به این ماده معتاد می‌شود. علائم ترک اعتیاد به هروئین نیز بسیار شدید بوده و همین موضوع ترک آن را از نظر جسمی و روانی دشوار می‌کند.

متامفتامین یا همان شیشه

متامفتامین یا شیشه یک ماده محرک بسیار اعتیاد آور است که سیستم اعصاب مرکزی یعنی مغز و نخاع را شدیداً تحت تاثیر قرار می دهد. شکل ظاهری این ماده به صورت پودر سفید و شفافی است که بو ندارد و مزه آن تلخ بوده و به سادگی در آب یا مشروبات الکلی حل می شود. متامفتامین به لحاظ شیمیایی، ساختاری مشابه با آمفتامین دارد اما تاثیرات آن بر سیستم اعصاب مرکزی بسیار قوی تر است. متامفتامبن همانند آمفتامین باعث افزایش فعالیت، تحریک، کاهش اشتها و احساس شادابی می شود.

آثار این ماده معمولاً بین ۶ تا ۸ ساعت طول می کشد. این ماده در دسته داروهای محرک قرار داشته و با افزایش ترشح نوراپی نفرین و دوپامین در مغز، باعث ایجاد احساس سرخوشی و لذت می شود.

کراک

یکی دیگر از مواد مخدر صنعتی مخدری به اسم کراک (Crack) است  که از مشتقات کوکائین می باشد. این دارو در رده داروهای سایکواکتیو و محرک طبقه‌بندی شده و تاثیر اصلی آن بر سیستم اعصاب مرکزی می باشد که با بالا بردن خُلق، باعث ایجاد سرخوشی شدید در فرد مصرف‌کننده می شود. مکانیسم عمل کراک تقریباً شبیه به کوکائین بوده و از لحاظ ترکیبات نیز بسیار به آن شبیه است. کوکایین، آلکالوئید اصلی برگ کوکا است که از برگ‌های بوته‌ای به نام (Ergthroxglom Coca) بدست می‌آید که مرکز اصلی رویش آن آمریکای جنوبی است.

مصرف کراک عوارض بسیار وخیم و ناخوشایندی دارد. به عبارت دیگر، هروئین و کراک بیشتر از مواد افیونی، وابستگی و عوارض سوء مصرف دارند. مخدر کراک ۶۰ تا ۷۰ درصد هروئین خالص دارد و تأثیر عمیق و سریعی بر روی رفتار و حالات فرد گذاشته و او را به شدت وابسته خواهد کرد. افزایش دوز مصرفی از یک سو و قیمت بالای کراک از سوی دیگر، خیلی زود فرد را تحت فشار قرار می دهد و زوال سریع تری را برای فرد مصرف کننده رقم‌ می زند.

متادون

متادون از خانواده مواد شبه افیونى بوده و بیشتر در درمان وابستگى به سایر شبه‌افیونى‌ها نظیر هروئین، کدئین و مورفین کاربرد دارد. این دارو در طى جنگ دوم جهانى در آلمان ساخته شد و اولین بار براى تسکین درد به کار گرفته شد. امروزه متادون برای تسکین دردهای ناشی از قطع مصرف مواد مخدر اوپیوئیدی و هروئین به کار می رود.

متادون داروی بسیار خطرناکی بوده و احتمال وابستگی به متادون بسیار بالاست چرا که مغز شما می‌تواند به تسکین دردی که متادون با خود به همراه دارد وابسته شود. با این وجود، اثرات متادون با سایر مواد افیونی متفاوت است و بدن شما هنوز هم می‌تواند به آن معتاد شود و این بدان معناست که بدن شما برای گرفتن همان اثر قبلی در هربار مصرف به دُز بیشتری نیاز خواهد داشت.

متادون در مصارف بیش از ۱ سال باعث مشکلات بسیار فراوانی در بدن از قبیل کاهش شدید میل جنسی، سوءهاضمه، مشکل در باروری مردان، مشکلات اعصاب و روان، مشکلات معده و گوارش و بسیاری موارد دیگر می‌شود.

قرص ب۲

قرص ب۲ (بوپرونورفین) که با نام تجاری نالوکسان شناخته می‌شود، از آلکالوئید‌های گیاه خشخاش بدست می‌آید. این قرص گرچه برای ترک اعتیاد استفاده می‌شود اما خودش جزء مواد مخدر نیمه صنعتی محسوب می گردد. از قرص ب۲ معمولاً برای ترک اعتیاد به عنوان جایگزین ترامادول و متادون و همچنین رفع دردهای حاد و مزمن استفاده می‌شود. طریقه ی مصرف این دارو معمولاً به شکل زیرزبانی و تزریق تجویز است.

مرفین

مرفین نوعی مخدر اپیوئیدی است که از تریاک بدست می‌آید، مرفین را اولین بار آدام سرتورنر در سال 1804 از تریاک استخراج کرد. تقریباً ۱۰ تا ۱۵ در صد ترشحات گیاه خشخاش را مرفین تشکیل می‌دهد. این ماده با تاثیر بر روی دستگاه عصبی مرکزی، درد را کاهش می دهد. مرفین بسیار اعتیادآور بوده و بدن فرد مصرف کننده به سرعت به این دارو وابستگی روانی و جسمانی پیدا می‌کند.

انواع مرفین و عوارض مصرف آن

یکی دیگر از مواد مخدر صنعتی مرفین است. به‌طورکلی فراورده‌های دارویی مرفین در سه فرم خوراکی (قرص و کپسول)، تزریقی (وریدی، زیرپوستی و عضلانی) و شیاف وجود دارند البته مصرف آن از طریق استنشاق نیز امکان دارد. این ماده بر سلسله اعصاب مرکزی، قلب و عروق و گوارش و سایر اندام تاثیر گذار است و از مهمترین تاثیرات روانی مرفین می توان به عدم هوشیاری، تغییر در درک از خود و محیط، عدم تمرکز، چرت زدن، اختلال در فکر کردن، خیره شدن و تنبلی و عدم تحرک اشاره کرد.

ال اس دی

ال اس دی یا اسید لیزرژیک دی اتیل آمید یک ماده توهم زای آزمایشگاهی است که اولین بار توسط یک شیمیدان سوئیسی جهت تولید داروی پزشکی ایجاد شد. او بعدها متوجه شد که داروی مورد نظرش اثرات توهم زایی دارد. LSD یک ماده ترکیبی بی رنگ، بدون بو و مزه، شفاف و قابل حل در آب است. از LSD به طور گسترده برای مصارف تفریحی و درمانی استفاده می‌شود. روش مصرف آن نیز معمولا به صورت خوراکی است، یا اینکه این ماده را بر روی زبان نگه می‌دارند تا به تدریج جذب شود.

این دارو معمولاً در قالب قرص‌های رنگی به بازار عرضه می‌شوند. تجربه مصرف LSD در اغلب افراد به صورت مشابه بوده و حدود ۳۰ دقیقه پس از مصرف، معمولاً اختلالاتی در حواس پنجگانه فرد به وجود می‌آید به صورتی که تمام تجربیات عادی وی به شکل اغراق آمیز درک می‌شود و این مسئله یک تجربه خوشایند و لذت بخش برای مصرف کنندگان است که باعث تمایل به تکرار مصرف این ماده می‌شود. با این حال افراد بسیاری به دلیل توهمات ناشی از مصرف LSD دچار مرگ می‌شوند. مصرف ال اس دی علائمی همچون توهم های غیر واقعی، احساسات ناخوشایند، ناامیدی و حس خلاء و پوچی، روانپریشی و جنون را به دنبال دارد.

 کتامین

کتامین یک داروی بیهوشی است که در ابتدا برای موارد دامپزشکی و سپس برای مصارف انسانی مورد استفاده قرار گرفت. این دارو در سال ۲۰۱۹ برای افسردگی مقاوم به درمان تأیید شد و برای استفاده در بیماران افسرده با افکار یا رفتارهای خودکشی حاد مورد استفاده قرار گرفت. متاسفانه کتامین علاوه بر مصارف قانونی و پزشکی به دلیل حالات سرخوشی و توهم زایی که ایجاد می‌کند مورد سوء مصرف نیز قرار می‌گیرد. کتامین به صورت مایع شفاف یا پودر سفید رنگ و بی بو و بی مزه است و معمولاً بصورت تزریق داخل وریدی یا به عنوان اسپری بینی  یا همراه با ماری جوانا یا تنباکو مصرف می‌شود.

علائم مصرف کتامین

آثار سوء مصرف کتامین معمولاً ۱ تا ۲ ساعت طول می‌کشد. دُزهای بالای این دارو ممکن است به طور خطرناکی تنفس را کاهش داده، منجر به اسپاسم یا ضعف عضلانی، سرگیجه، مشکل در تعادل، اختلال در بینایی، مبهم شدن گفتار، تهوع و استفراغ و گیجی شدید در فرد مصرف کننده شود. سوء مصرف ابن ماده در دُزهای بالا می‌تواند منجر به توهمات بصری قوی شده و حتی ممکن است رویاهای زنده ایجاد کند و منجر به یک تجربه توهم زای “خارج از بدن”، “حفره K” یا “نزدیک به مرگ” و وحشتناک گزارش شود.

فن سیکلیدین یا PCP

فن سیکلیدین نیز یکی از انواع توهم زاهاست. این دارو در ابتدا یک داروی بی‌حس کننده بود که برای جراحی مورد استفاده قرار می‌گرفت اما پس از مدتی مشخص شد که مصرف PCP منجر به تغییرات و تحریفاتی در ادراک مصرف کنندگان می‌شود. به طوری که این افراد در طول جراحی با اینکه بیدار بودند اما خودشان را از محیط واقعی جدا می‌پنداشتند. در واقع آنها احساس جدا شدن از محیط، توهم و احساس تجزیه هشیاری را داشتند. به همین خاطر دیگر از این دارو در علوم پزشکی و برای بی‌حسی در بیماران استفاده نشد.

فن سیکلیدین یک ماده کریستالی و سفید رنگ است که قابلیت حل شدن در آب را دارد. این ماده به صورت قرص، پودر کریستال و یا به صورت مخلوط شده با توتون سیگار نیز مصرف می‌شود. نحوه تاثیر گذاری فن سیکلیدین بسیار سریع است و در عرض چند ثانیه اثر خود را می‎‌گذارد. در دوزهای بالا PCP می‌تواند اضطراب و گیجی شدید و حالت ناخوشایندی در فرد ایجاد کند. یکی از جدی‌ترین اثرات جانبی مصرف PCP ایجاد خشونت رفتاری شدید است که می‌تواند منجر به مرگ خود فرد یا دیگری شود.

قرص اکس یا اکستازی

اکستازی دارویی مصنوعی است که بر خلق‌وخو و ادراک تاثیر می گذارد. و از نظر شیمیایی مشابه محرک‌ها و توهم‌زاها است. مصرف اکستازی در فرد مصرف کننده منجر به احساس افزایش انرژی، لذت و تحریک حسی می شود. دُزهای بالای قرص اکس می‌تواند بر توانایی بدن در تنظیم دمای بدن تأثیر بگذارد و این موضوع می‌تواند منجر به افزایش دمای بدن شود و مصرف مداوم اکستازی گاهی اوقات، نارسایی کبد، کلیه، قلب و حتی مرگ را در پی دارد. مصرف این ماده، اعتماد و نزدیکی را بین فرد و دیگران بیشتر کرده و به همین دلیل می تواند منجر به رفتار جنسی ناامن شود

علائم مصرف قرص اکس یا اکستازی

قرص اکس با تحت تاثیر قرار دادن گیرنده‌های خاصی از مغز  منجمله گیرنده‌های سروتونینی و دوپامینی منجر به تجربه برخی حالات روانی خاص می‌شود. اثرات اولیه مصرف این ماده تقریباً چهار تا شش ساعت در فرد باقی می‌ماند. این افراد پس از مصرف اکس، به نشاط و احساسات مثبت عمیقی دست یافته و رفتارهای اجتماعی از خود نشان می‌دهند که در حالت طبیعی این‌گونه نیستند. آن‌ها به شدت با دیگران همدلی کرده و تمایل شدیدی برای لمس یا بوسیدن یا ابراز عشق به اطرافیان‌شان نشان می‌دهند. بسیار آرام و احساساتی به نظر می‌رسند و نیاز کمی به غذا و خواب دارند و ممکن است ساعت‌ها بدون وقفه و احساس خستگی، تشنگی یا گرسنگی به فعالیت شدید بپردازند.

مصرف مواد مخدر صنعتی و آگاهی از عوارض مصرف مواد مخدر صنعتی از اهمیت بسیاری برخوردار بوده و مصرف طولانی مدت این گونه مواد می تواند تاثیرات بلند مدت جسمانی و روانی برای افراد مصرف کننده داشته باشد.

نویسنده مقاله: محبوبه سعیدی راد