همه ی آدم ها صرف نظر از جنسیت، سن، نژاد، مذهب، جایگاه اجتماعی و اقتصادی در دوره ای از زندگی، تنهایی را تجربه می کنند. تنهایی باعث می شود افراد احساس خلاء، انزوا و طرد شدن را تجربه کنند. احساس تنهایی ممکن است در موارد گوناگون مانند از دست دادن یک رابطه ی صمیمی، ورود به دانشگاه، سفر به کشوری دیگر یا در مدرسه و محل کار اتفاق بیوفتد و با مواردی همچون انزوای اجتماعی، مهارت های اجتماعی، درون گرایی و افسردگی مرتبط است.
احساس تنهایی می تواند صرفاً به معنی تنها ماندن فیزیکی نباشد. انسانی کم حرف که در مکانی دور افتاده زندگی می کند می تواند لزوماً احساس خوبی داشته باشد و همچنین می توان در اتاقی شلوغ بود و احساس تنهایی کرد. احساس تنهایی را در واقع می توان پاسخی به فقدان یک رابطه رضایت بخش با دیگران و محروم شدن از داشتن رابطه ای صمیمی با دیگران تعریف کرد.
احساس تنهایی معمولاً با احساس غمگینی و افسردگی همراه بوده و افراد تنها معمولاً از کفایت عقلانی و اجتماعی کمتری برخوردار بوده و مواردی همچون کمبود اعتماد به نفس، افکار منفی، اضطراب، افسردگی، الکلیسم و اعتیاد در آنها دیده می شود.
احساس تنهایی در برابر خلوت کردن با خود
مادامی که احساس تنهایی و انزوا برای سلامت جسمانی و روانی افراد مضر بوده، خلوت کردن با خود مزیت های بسیاری برای سلامت روان و جسم فرد داشته و تمرکز بهتر را به دنبال دارد.
احساس تنهایی با احساس جدا بودن از دیگران علی رغم تمایل به ارتباط داشتن با آنها مشخص می شود. فردی که احساس تنهایی می کند علی رغم اینکه دوست دارد با دیگران رابطه داشته باشد اما از دیگران جدا بوده و تنهاست. این گونه افراد اغلب جدایی های غیر داوطلبانه، طرد یا رها شدن توسط دیگران را تجربه کرده اند.
از طرفی دیگر، خلوت کردن با خود کاملاً داوطلبانه است. افرادی که با خود خلوت می کنند معمولاً از وقت گذراندن با خودشان احساس خوبی داشته و روابط اجتماعی مثبت شان را نیز با دیگران حفظ می کنند و هر زمان که بخواهند با دیگران ارتباط برقرار می کنند. آنها همچنان که وقت گذرانی با دیگران را دوست دارند اما زمان هایی را نیز به وقت گذرانی با خودشان اختصاص می دهند.
علل احساس تنهایی
مواردی همچون انزوای فیزیکی، نقل مکان به شهر یا کشوری جدید، طلاق و از دست دادن افراد مهم زندگی می توانند منجر به احساس تنهایی در افراد شود. احساس تنهایی همچنین می تواند ناشی از اختلال افسردگی باشد. افراد افسرده از لحاظ اجتماعی خود را کنار کشیده و منزوی می شوند که این انزوا باعث تجربه ی احساس شدید تنهایی در آنها می شود.
احساس تنهایی همچنین می تواند با عزت نفس پایین مرتبط باشد. افرادی که عزت نفس پایینی دارند اغلب خود را بی ارزش دانسته و معتقدند ارزش این را ندارند که با کسی ارتباط داشته باشند. آنها خود را ناکافی و بی ارزش دانسته و چون فکر می کنند به اندازه ی کافی جذاب و دوست داشتنی نیستند از دیگران فاصله می گیرند.
پیامد و نتایج احساس تنهایی
احساس تنهایی تاثیراتی منفی بر زندگی افراد داشته و باعث بیماری های جسمی و روانی بسیاری در افراد می شود.
مواردی همچون:
- سوء مصرف مواد و الکل
- عملکردهای مغزی تغییر یافته
- بیماری آلزایمر
- رفتارهای ضد اجتماعی
- بیماریهای قلبی عروقی و سکته قلبی
- افت و کاهش حافظه و یادگیری
- افسردگی و خودکشی
- افزایش استرس و اضطراب
- تصمیم گیری ضعیف
- چاقی و پرخوری
- ضعف بدنی و خستگی مفرط
می توانند در نتیجه ی احساس تنهایی بوجود آید.
راهکارهای غلبه بر احساس تنهایی
شواهد نشان می دهد که با انجام تلاش هایی آگاهانه و تغییر نگرش های ناکارآمد می توان بر احساس تنهایی غلبه کرد. توجه به موارد زیر می تواند در کاهش و بهبود احساس تنهایی موثر باشد:
۱) به انجمن ها و گروه های اجتماعی که بودن با آنها برایتان لذت بخش است بپیوندید. حضور در این انجمن ها به شما کمک می کند فرصت های جدید و بیشتری را برای آشنایی با افراد جدید داشته باشید.
۲) به جای تمرکز بر احساس طرد شدن و رها شدن توسط دیگران بر افکار و نگرش های مثبت در روابط اجتماعی تان تمرکز کنید.
۳) بر بهبود کیفیت روابط تان تمرکز کرده و به دنبال ارتباط با افرادی که علایق، نگرش ها، ارزش ها و اهداف مشترکی با شما دارند باشید.
۴) تاثیرات تنهایی را بر زندگی تان بررسی کنید. اگر بتوانید عکس العمل های جسمانی و روانی خود را نسبت به احساس تنهایی تان شناسایی کنید می توانید تلاش های آگاهانه ای برای تغییر احساس تنهایی تان انجام دهید.
۵) و در آخر، با فردی که به او اعتماد و اطمینان دارید درباره ی احساس تنهایی خود صحبت کنید. این فرد می تواند یکی از اعضای خانواده ی شما، یک دوست یا یک متخصص روانشناس بالینی باشد.
منابع
- CherryKendra, 2021, Loneliness: Causes and Health Consequences, https://www.verywellmind.com/loneliness-causes-effects-and-treatments-2795749
