ترک مخدر صنعتی و رو شهای آن
ترک قرص بوپر نورفین یا ب۲
همانطور که در مقاله مخدرهای صنعتی گفتیم قرص بوپرنورفین یا ب۲ شبه مخدری نیمه صنعتی و مسکنی قوی و ضد درد بوده که سوء مصرف آن باعث اعتیاد می شود. ترک قرص ب۲ به پارامترهای مختلفی همچون دُز مصرفی، مدت زمان مصرف، میزان سلامتی بیمار بستگی دارد.
سم زدایی قرص ب۲
اولین مرحله درمان و قطع وابستگی قرص ب۲ سم زدایی می باشد که منجر به قطع اتصال این شبه مخدر از گیرنده های مغزی مصرف کننده و دفع آنها می شود و در مرحله بعد که به کمک داروهای ضد مخدر انجام می گیرد گیرنده های مغزی توسط داروی ضد مخدر اشغال شده و به بیمار اجازه مصرف مجدد را نمی دهد و باعث بهبود عملکرد مغز، سیستم عصبی و برهم خوردگی ترشحات هورمونی می شود.
بهترین روش ترک قرص ب۲
بهترین روش ترک قرص ب۲، “ترک به روش تدریجی” است. قرص ب۲ نیمه عمری طولانی دارد (نیمه عمر، مقدار زمانی است که طول می کشد تا یک ماده به نصف ارزش خود تقلیل و کاهش یابد) و نیمه عمر قرص ب۲، ۳۷ ساعت است و این بدان معنی است که برخی از آثار این ماده بیش از دو روز پس از مصرف آخرین دُز در بدن باقی می مانند. ترک ناگهانی قرص ب۲ ممکن است بی خطر نباشد و اگر مصرف دارو را به طور ناگهانی قطع کنید، علائم ترک، مانند بدن درد و سرگیجه بسیار شدیدتر خواهد بود و ترک ناگهانی قرص ب۲ احتمال عود بیماری را بیشتر می کند.
ترک مرفین
در مقوله ی ترک مخدر صنعتی، یکی از مخدرهایی که ترک آن از اهمیت ویژه ای برخوردار است مورفین است، چرا که مورفین هم مانند دیگر مخدرهای صنعتی ممکن است خطر سوء مصرف، ابتلا به اعتیاد و در مواردی احتمال اوردوز و حتی خطر مرگ را به دنبال داشته باشد.
امروزه روش‌های متنوعی برای ترک اعتیاد به مواد افیونی از جمله مورفین وجود دارد که در ادامه به آنها می پردازیم:
سم زدایی مورفین به کمک داروهای نگهدارنده
امروزه استفاده از داروهای نگهدارنده مانند متادون و بوپرنورفین و نالترکسون در ترک اعتیاد به مواد مخدر افیونی رواج دارد. این داروها با چسبیدن به گیرنده‌های اپیوئیدی در مغز باعث می شوند علائم ترک بروز پیدا نکند. با این حال نکته قابل توجه اینجاست که این داروها خودشان نوعی مواد شبه افیونی هستند و می‌توانند منجر به اعتیاد دیگری در فرد بشوند. از همین رو بسیار اهمیت دارد که دارو زیر نظر پزشک و متناسب با وضعیت جسمانی بیمار تجویز گردد.
ترک مورفین با روش رفتار درمانی دیالکتیک
رفتار درمانی دیالکتی (DBT) روشی است که معمولاً برای ترک مخدر صنعتی و در مراکز درمانی توسط روان درمانگران انجام می‌شود. DBT با محوریت موضوع ذهن آگاهی و تنظیم و دستیابی به اهداف، توسط درمانگرانی انجام می‌شود که با افراد در حال ترک همزاد پنداری می‌کنند و خود را با آنها برابر می‌دانند. هدف DBT این است که بیمار و درمانگر با هم کار کرده و تعامل داشته باشند. پنج عملکرد حیاتی DBT که در مراکز درمانی انجام می شود، عبارتست از:
- بهبود انگیزه
- افزایش قابلیت ها
- تقویت انگیزه و حفظ آن
- ساختار محیط
- تعمیم قابلیت‌ها
ترک کتامین
همانطور که در مقاله انواع مخدر صنعتی عنوان کردیم کتامین یک داروی بیهوشی قوی و توهم زاست که سوء مصرف آن منجر به اعتباد می شود. علائم ترک کتامین از ۲۴ تا ۷۲ ساعت بعد از آخرین مصرف بروز می کند و سم زدایی اولین مرحله از فرآیند ترک کتامین است. همچنین ترک اعتیاد به کتامین باید با توجه به علائم روانی بیمار انجام شود. برای مثال بیمارانی که کتامین را برای مدتی طولانی مصرف کرده‌اند، با عوارض شناختی مستمر، پارانویا و حتی روان‌پریشی شدید مواجه می‌شوند و این مشکلات باید هم‌زمان با ترک کتامین بررسی و درمان شود.
ضمناً درمان اعتیاد به کتامین باید با توجه به مشکلات روانی زمینه‌ای که فرد را به سمت مصرف مواد سوق داده است، انجام شود. برای مثال بیماران مبتلا به افسردگی یا اضطراب کتامین را خودسرانه برای بهبود حالشان مصرف می‌کنند. درمان موثر باید علاوه بر اعتیاد به سلامت روان بیماران نیز بپردازد. روش مناسب درمان اعتیاد هر یک از بیماران به عوامل متعددی بستگی دارد که منجمله می‌توان به شدت مصرف دارو، اعتیاد به مواد و داروهای دیگر و امتحان درمان‌های دیگر در گذشته اشاره دارد.
از آنجا که وابستگی به کتامین یک اعتیاد روانی است. روش های مختلف درمان رفتاری و شناختی برای درمان آن مناسب هستند. برخی از این روش ها عبارتند از:
- درمان شناختی رفتاری (CBT)، که به باورها و الگوهای فکری که بر رفتارهای فرد مصرف کننده کتامین تأثیر می‌گذارند می پردازد.
- رفتار درمانی دیالکتیکی (DBT)، که هوشیاری آگاهانه و کنترل استرس و اضطراب فرد معتاد به کتامین را فراهم می کند.
- درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد (ACT)، که ترکیبی از درمان های ذهن آگاهی و پذیرش به همراه تعهد و راهکار های تغییر رفتار است.
ترک فن سیکلیدین یا PCP
فن سیکلیدین یک داروی بیهوشی و مشابه کتامین بوده و باعث ایجاد توهم در فرد مصرف کننده می شود. علائم ترک PCP در صورتی که فرد به صورت خودسرانه و در منزل اقدام به ترک نماید می تواند بسیار خطرناک باشد و ممکن است با علائمی همچون افزایش دمای بدن، تشنج و انقباض عضلانی، بی قراری، توهم، افسردگی، از دست دادن حافظه، کاهش وزن و اختلال در عملکرد شناختی روبرو گردد. با این حال، احتمال بروز این علائم و مدت آنها تا حد زیادی به مدت زمانی که بیمار PCP مصرف کرده بستگی دارد.
بهترین روش ترک فن سیکلیدین
اولین قدم برای ترک PCP درمان حمایتی است. قطع ناگهانی مصرف PCP و بدون نظارت و تجویز پزشک می تواند باعث بروز علائم ترک در فرد مصرف کننده شده و احتمال برگشت او به سمت مصرف مجدد مواد بسیار بالاست. فردی که تصمیم به قطع مصرف فن سیکلیدین گرفته می تواند با نظارت و حمایت یک پزشک متخصص فرایند ترک را پشت سر بگذارد. در فرآیند ترک PCP فرد مصرف کننده اغلب پرخاشگر و بی قرار شده و ممکن است به خود یا اطرافیانش آسیب برساند.
محدود کردن فرد، حالت پرخاشگری او را بیشتر کرده و باعث می‌شود که او حالت تدافعی به خود بگیرد. دارو درمانی روانی یکی از روش هایی است که می تواند تنش های روانی فرد را کاهش دهد. و روان درمانی حمایتی در کنار دارو درمانی می تواند کمک شایانی به فرد در حال ترک PCP بنماید.
ترک ال اس دی
یکی دیگر از مخدر های صنعتی که در مبحث ترک مخدر صنعتی بسبار مطرح می شود ترک توهم زای ال اس دی است. اکثر کسانی که ال اس دی مصرف می کنند معتقدند که ال اس دی اعتیاد آور نیست و اصلاً نیازی به ترک ال اس دی ندارند. این افراد با توجه به احساس خوشی و شادی که بعد از مصرف این ماده دارند از عوارض آسیب زای این دارو بی خبرند. ترک این ماده عوارضی همچون میل به مصرف دوباره، افسردگی، از دست دادن قدرت تشخیص واقعیت و توهم، بازبینی توهمات، ضعف جسمانی و بی خوابی را در بر دارد.
بهترین روش ترک ال اس دی
با توجه به اینکه این ماده مخدر صدمات زیادی به روان و مغز فرد مصرف کننده می زند، برای ترک این ماده نیاز به مشاوره با پزشک متخصص و تیم روانکاوی می باشد.
با توجه به وابستگی های روانی ال اس دی در روند ترک، روان درمانگران به بیماران کمک می کنند تا میل به مصرف دوباره و وسوسه را در خودشان از بین ببرند.
یکی از راه های ترک ال اس دی رفتاردرمانی دیالکتیکی است که نوعی روان درمانی برپایه ی رویکردهای شناختی-رفتاری است و بر ابعاد روانشناختی درمان تمرکز دارد. درمان شناختی رفتاری نوعی روان درمانی کوتاه مدت و متمرکز بر افکار و رفتارهای بیمار بوده و به بیماران در درک و شناسایی شرایط خاصی که رفتارهای اعتیاد آور تحت آن شرایط فعال می شود کمک می‌کند.
روش دیگر، آموزش مهارت‌های زندگی است که مهم ترین اقدام بعد از ترک اعتیاد می باشد .افرادی که از لحاظ اجتماعی دچار آسیب شده اند از جمله معتادان به موادمخدر، معمولاً مهارت های مقابله ای کمی برای مقابله با مسائل زندگی و چالش های آن دارند. یکی از عوامل اساسی پیشگیری از اعتیاد و آسیب های اجتماعی، آگاه سازی و آموزش مهارت های زندگی به معتادان است که در جهت پیشگیری و سلامت روان و بازتوانی بیماران دچار اعتیاد بسیار کمک کننده است.
ترک قرص اکستازی یا اکس
همانگونه که در مقاله انواع مخدر صنعتی گفتیم اکستازی یکی از خطرناک ترین روانگردان های مصنوعی است که تاثیر بدی بر روان و جسم فرد می گذارد. برای ترک مخدر صنعتی اکستازی ۴ روش وجود دارد که شامل موارد زیر است:
۴ روش ترک قرص اکستازی
-
۱) ترک اعتیاد قرص اکستازی به روش سم زدایی
یکی از روش های ترک اعتیاد به قرص اکس سم زدایی است. این روش در کلینیک ها زیر نظر پزشک انجام می شود تا پزشکان عوارض ترک را کنترل کنند. در این روش پزشکان به دما و میزان آب بدن، افزایش یا کاهش ضربان قلب، رفلکس‌ها و تغییر در واکنش پذیری مردمک ها توجه می کنند.
-
۲) ترک اعتیاد قرص اکستازی به روش بستری
در روش بستری افراد به صورت ۲۴ ساعته در کلینیک ترک اعتیاد بستری می شوند. در این هنگام افراد مجربی مانند: روانپزشک اعتیاد، روانشناس و مشاور اعتیاد، پرستاران و پزشکان به طور دائم وضعیت بیمار را تحت نظر دارند.
-
۳) ترک اعتیاد قرص اکستازی به روش روانکاوی
روانکاوی یکی از پایه های روانشناسی است که توسط فروید پایه گذاری شده است. روانکاوی به معنای پیدا کردن علت اصلی اعتیاد از روی ناخودآگاه است. روانکاوان معتقد هستند که وجود مشکلات روانشناختی در گذشته فرد باعث آسیب پذیر شدن او در برابر مشکلات امروز می شود و آنها را در دام اعتیاد اسیر می کند. با توجه به اینکه ریشه اصلی اعتیاد، اختلالات روانی است؛ روانکاوان تلاش می کنند تا علت اصلی اعتیاد را از روی ناخودآگاه افراد پیدا کنند تا آنها از نظر روانی بتوانند وابستگی شان را به قرص اکستازی کم کنند.
-
۴) ترک اعتیاد قرص اکستازی به روش هیپنوتیزم
ترک اعتیاد به روش هیپنوتیزم نیز زیر مجموعه روانکاوی است. در روش هیپنوتیزم، روانکاوان تلاش می کنند تا افراد به تمرکز ذهنی بالایی دست پیدا کنند و هنگامی که آنها به حالت نیمه هوشیار رفتند، روانکاو به آنها برای ترک اعتیاد پیشنهادهایی می دهد و با تاثیر گذاری بر روی تکانه‌های اساسی آنها در کاهش میل و وسوسه به مواد مخدر و تقویت میل به ترک مواد به درمان جویان کمک می کنند و سعی می کنند زمینه های اصلی مصرف مواد را از ذهن ناخودآگاه فرد پاک کنند. یکی از این روش‌ها، استفاده از تلقین‌هایی است که به طور مستقیم حالت بی‌میلی یا حتی نفرت از مصرف مواد مخدر را در فرد ایجاد می‌کند.
نویسنده مقاله: محبوبه سعیدی راد
