ترک ترامادول در بارداری | بررسی چالش‌ها، خطرات و راهکارهای ایمن

ترامادول یک داروی مسکن برای کنترل درد‌های شدید است که باید حتما توسط پزشک تجویز گردد. مصرف این دارو به طور مداوم منجر به اعتیاد ترامادول می‌شود و ترک آن دشوار است. از این رو مصرف خودسرانه آن به هیچ وجه توصیه نمی‌گردد. ترامادول در دوران بارداری تأثیرات منفی بر جنین و مادر دارد که برخی از آن‌ها بسیار خطرناک هستند.

ما در این مطلب به ترک ترامادول در بارداری می‌پردازیم و نکاتی را که برای ترک در این دوران نیاز است شرح می‌دهیم. چنانچه جزء افرادی هستید که ترامادول مصرف می‌کنید و یا شخصی در اطرافیان شما در حال مصرف ترامادول است، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای مقاله همراه ما باشید.

عوارض مصرف ترامادول در بارداری

دوران بارداری به دلیل تغذیه جنین از مادر بسیار حساس تلقی می‌شود. مصرف هرگونه دارو و مکمل در این دوران باید تحت نظر پزشک باشد و هیچ مخدری نباید مصرف گردد.

مصرف مخدرها و بسیاری از داروها در دوران بارداری روی جنین اثر می‌گذارد و ممکن است عوارض جبران‌ناپذیری را به بار بیاورد. ترامادول یکی از داروهایی است که مصرف آن در دوران بارداری ممنوع است. چرا که هم برای مادر و هم برای جنین عوارض خطرناکی در پی دارد. موارد زیر عوارض مصرف ترامادول در بارداری برای مادر هستند:

• اختلال تنفسی و کاهش سطح تنفس
• عفونت قلبی
• بیماری کلیوی
• سرطان دهانه رحم در بارداری
• خونریزی قبل از زایمان
• عارضه پره‌اکلامپسی (مسمومیت حاملگی)
• بیماری کبدی
• عفونت ریوی
• کما

خطرات ترامادول برای جنین

در زمان بارداری هر چیزی که مادر مصرف می‌کند روی جنین اثرگذار است. سیگار، الکل و مواد مخدر همگی تأثیر منفی روی جنین دارند و نباید در دوران بارداری مصرف شوند. چرا که مواد مخدر از جفت عبور می‌کند و بر روی کودک و خود مادر اثر منفی می‌گذارد. بنابراین اگر مادر به ترامادول اعتیاد دارد باید هر چه سریع‌تر ترک ترامادول را پیش بگیرد. در ادامه عوارض ترامادول برای جنین را ذکر می‌کنیم:

سقط جنین و مرده‌زایی

مرگ جنین پیش از هفته 24 بارداری سقط جنین نامیده می‌شود؛ اما اگر جنین 24 هفته را رد کرده باشد آنوقت به آن مرده‌زایی می‌گوییم. دلیل این امر در اکثر مواقع ناهنجاری‌های جفتی است که یکی از عوارض مصرف سیگار و مواد مخدر نیز می‌تواند باشد.

جدا شدن جفت یا دکولمان

جدا شدن جفت از رحم در زمان بارداری به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. برای مثال تصادف، ضربه شدید و زمین خوردن از موارد بروز دکولمان در زنان باردار هستند. اما یکی دیگر از دلایلی که در اغلب موارد این‌چنینی دیده می‌شود مصرف سیگار و اعتیاد مادر است. جدا شدن جفت گاهی منجر به مرگ جنین می‌شود؛ اما در اغلب موارد کشنده نیست و برای جنین با اختلالات رشدی همراه است.

زایمان زودرس

به نوزادانی که زودتر از هفته 37 بارداری به دنیا بیایند نوزاد نارس گفته می‌شود. برخی بیماری‌های مادر نظیر بیماری‌های قلبی، کلیوی، دیابت و اعتیاد سبب بروز این اتفاق می‌گردند. نوزادان نارس باید تحت مراقبت‌های ویژه قرار گیرند و شرایط آن‌ها اعم از تنفس، دمای بدن، خوردن و آشامیدن کنترل شود.

سندرم پرهیز نوزادی (NAS)

این سندرم به مجموعه ناهنجاری‌های جنینی که از مادری معتاد متولد می‌شود اشاره دارد. این ناهنجاری‌ها شامل علائم ترک مواد در نوزاد مانند تنفس سریع، تشنج، اسهال، استفراغ، تعریق، لرزش، تب، گریه غیر طبیعی، گرفتگی بینی، خمیازه‌های زیاد و لکه در پوست می‌باشد. عارضه سندرم پرهیز نوزادی در مادرانی که به ترامادول و کدئین اعتیاد دارند بسیار زیاد است و یکی از عوارض ترامادول بر جنین محسوب می‌شود.

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)

این سندرم مربوط به نوزادانی است که کمتر از یک سال دارند. SIDS بیشتر در نوزادانی رخ می‌دهد که مادر در طول بارداری مواد مخدر مصرف کرده باشد. به طور کلی این سندرم در نوزادان متولد شده از زنان معتاد بیشتر از نوزادان متولد شده از زنان غیر معتاد است.

وزن کم نوزاد

برخی از نوزادانی که از زنان معتاد متولد می‌شوند وزن بسیار پایینی دارند. وزن کم نوزاد می‌تواند منجر به مشکلات تنفسی، گوارشی، قلبی، بینایی و حتی خونریزی مغزی گردد. چه بسا در آینده نیز این نوزادان در معرض بیماری قلبی، دیابت، چاقی و فشار خون بالا قرار می‌گیرند.

کوچک بودن اندازه سر (میکروسفالی)

یکی دیگر از عوارض مصرف مواد مخدر از جمله ترامادول در بارداری، بروز عارضه‌ای به نام میکروسفالی است. میکروسفالی به نوزادانی گفته می‌شود که جمجمه آن‌ها به اندازه کافی رشد نکرده و سر آن‌ها کوچکتر از اندازه طبیعی است. این عارضه می‌تواند نشان‌دهنده عدم رشد کافی مغز در رحم مادر نیز باشد.

بروز اختلالات رفتاری در کودک

مصرف مواد مخدر توسط مادر روی سیستم عصبی نوزاد اثر می‌گذارد و موجب بروز اختلالات رفتاری در او می‌گردد. ممکن است که این عارضه سال‌ها بعد و در زمان تحصیل خود را به شکل ضعف شدید تحصیلی نشان دهد.

حتی مصرف ترامادول در دوران شیردهی نیز ممنوع است و عوارضی همچون خواب‌آلودگی، مشکلات تنفسی و حتی مرگ نوزاد را در پی دارد. بنابراین اگر بخواهیم در یک نگاه کلی خطرات ترامادول برای جنین را بشناسیم جدول زیر می‌تواند کمک‌کننده باشد.

روش‌های ترک ترامادول در بارداری

نکته‌ای که تا اینجای مقاله به طور قطع مشخص است تأثیر مستقیم اعتیاد مادر بر جنین است. بنابراین هر ماده مخدری که مادر مصرف می‌کند از ترامادول گرفته تا شیشه با عبور از جفت، برای جنین خطر جدی به همراه دارد؛ از این رو مادر باید هر چه سریع‌تر اعتیاد خود را ترک کند.

اگر مادر پیش از اقدام به بارداری اعتیاد خود را ترک کند بهتر از زمانی است که باردار است. اما با این حال ترک در زمان بارداری نیز ممکن است. ترک اعتیاد در ماه‌های اول بارداری می‌تواند سبب بهبودی مادر و محافظت از جنین در برابر عوارض مواد مخدر شود ولی در ماه‌های آخر زندگی مادر و فرزند به خطر می‌افتد؛ اما نکته‌ای که بسیار مهم است کمک یک پزشک متخصص است. ترک ترامادول در دوران  بارداری باید حتما زیر نظر پزشک انجام شود و انجام خودسرانه آن بسیار خطرناک است.

مادر باید در دوران بارداری سبک زندگی سالم را پیش بگیرد و علاوه بر ترک مواد مخدر، از هر نوشیدنی و خوراکی که سلامت جنین را به خطر می‌اندازد اجتناب کند. معمولا پزشکان با کاهش دوز مصرفی مواد در دوران بارداری، مادر را به سمت ترک مواد هدایت می‌کنند. در کنار کاهش و قطع مصرف مواد، ورزش‌های سبک، مکمل‌های بارداری و استراحت کافی می‌توانند بسیار کمک‌کننده باشند.

به طور کلی اقدامات زیر جهت ترک اعتیاد مادران باردار باید صورت گیرد:

• اقدامات پزشکی، کلینیکی پاراکلینیکی : شامل آزمایشات روتین خون و ادرار، نوار قلب و تست ورزش، آزمایشات کبدی، کنترل پوست و رگ‌ها از نظر عفونت و سلولیت، کشت ادرار متعدد، تست PPD skin و سونوگرافی.
• اقدامات روان‌درمانی – اجتماعی : شامل مشاوره روانی اجتماعی، نگهداری در وضعیت اقامتی برای زنانی که انگیزه یا توان لازم جهت ترک را ندارند، ارزیابی روانپزشکی جهت تشخیص افسردگی و اختلالات شخصیتی.

چالش‌های ترک ترامادول در بارداری

ترک اعتیاد در بارداری باید حتما تحت نظر متخصص صورت گیرد و نمی‌توان به تنهایی از پس آن برآمد. درمان زنان باردار و معتاد بر اساس ماده مخدری که مصرف می‌کنند و دوز مصرفی آن‌ها متفاوت است؛ بنابراین تنها پزشکان و متخصصان این امر می‌توانند در این شرایط حیاتی به کمک مادران مصرف‌کننده بیایند.

اما کمبود منابع مالی، تعداد ناکافی گروه‌های امداد و خدمات، کمبود اطلاع‌رسانی درباره خطرات و عوارض اعتیاد در دوران بارداری و ناآگاهی بسیاری از زنان، مشکلات قانونی مانند عدم صلاحیت و از دست دادن سرپرستی فرزند، بدنامی اجتماعی، نداشتن حامی و پشتیبان و… همگی از چالش‌های ترک مواد در بارداری هستند.

زنان باردار و معتاد به دلیل شرایط ویژه‌ و حساسی که در آن هستند بسیار بیشتر از زنان عادی نیاز به مراقبت‌های ویژه و حمایت خانواده دارند. بنابراین حفظ روحیه و پایداری در مسیر ترک اعتیاد در این زنان بسیار مهم است.

سخن پایانی

مصرف ترامادول در بارداری بسیار خطرناک است و مادر و جنین را دچار مشکل می‌کند. یکی از اصلی‌ترین عوارض ترامادول بر جنین ایجاد وابستگی جنین به آن است. نوزادانی که از مادران معتاد به ترامادول به دنیا می‌آیند نیاز به چندین هفته درمان پزشکی دارند و برخی از نوزادان نیز با نواقصی به دنیا می‌آیند که درمان آن غیرممکن است.

ما در این مطلب به ترک ترامادول در بارداری پرداختیم و عوارض و خطرات و چالش‌های این مسیر را برشمردیم. اگر می‌خواهید با خطرات مصرف ترامادول در بارداری آشنا شوید و درباره ترک آن در این دوران بیشتر بدانید این مطلب می‌تواند برایتان بسیار مفید باشد.

سوالات متداول

آیا ترک ناگهانی ترامادول در بارداری خطرناک است؟

بله، قطع مصرف ناگهانی ترامادول موجب سقط جنین و یا تولد نوزاد ناقص می‌گردد.

آیا می‌توان از عوارض ترک ترامادول بر جنین جلوگیری کرد؟

اگر ترک مواد به موقع صورت گیرد می‌توان با مصرف داروهایی از بروز علائم ترک روی جنین جلوگیری کرد؛ ولی این امر در ماه‌های آخر بارداری ممکن نیست.

اگر در زمان بارداری، پدر به ترامادول اعتیاد داشته باشد تأثیری روی جنین دارد؟

خیر، اعتیاد پدر روی جنین تأثیری ندارد.