سیگار یکی از عادات بد در میان افراد است که اثرات مخربی را روی قسمت‌های مختلف بدن آن‌ها می‌گذارد. پوست و مو از عوارض سیگار در امان نیستند و افراد سیگاری معمولا پیری زودرس را تجربه می‌کنند. با ما همراه باشید تا به طور دقیق و مفصل با عوارض سیگار روی پوست و مو آشنا شوید.
تأثیر سیگار بر پوست
تحقیقات نشان داده است که حتی چند سال سیگار کشیدن می‌تواند پوست را نسبت به افراد غیرسیگاری همسن چندین سال پیرتر نشان بدهد؛ بنابراین اگر سیگاری هستید با استفاده از بهترین روش ترک سیگار هرچه زودتر آن را ترک کنید. در ادامه تأثیرات مخرب سیگار روی پوست را بررسی می‌کنیم.
کاهش کلاژن و آلاستین
یکی از مهم‌ترین عوارض سیگار بر پوست و مو کاهش کلاژن و الاستین است. کلاژن پروتئینی است که باعث استحکام پوست می‌شود و الاستین پروتئینی است که وظیفه کشسانی و انعطاف پوست را بر عهده دارد.
سیگار کشیدن با تولید رادیکال‌های آزاد و همچنین کاهش جریان خون و اکسیژن‌رسانی، تخریب کلاژن و الاستین را تسریع می‌بخشد که نتایجی چون چروک شدن پوست مخصوصاً اطراف چشم، دهان و پیشانی را در پی دارد.
افزایش چین و چروک
در جواب این سوال که چگونه سیگار باعث چین و چروک پوست می‌شود باید بگوییم نیکوتین موجود در سیگار باعث تنگ شدن رگ‌های خونی پوست می‌شود، بنابراین اکسیژن و مواد مغذی کمتری به پوست می‌رسد، که روند پیری را تسریع می‌بخشد؛ اما از فواید ترک سیگار این است که چروک‌های ایجاد شده بهبود می‌یابند و پوست حالت شادا‌ب‌تری پیدا می‌کند.
رادیکال‌های آزاد در دود سیگار به بافت کلاژن و الاستین حمله می‌کنند و این باعث شکستگی و تخریب ساختار حمایتی پوست می‌شود.
همچنین حرکات تکراری مثل جمع کردن لب‌ها هنگام پک زدن یا نیمه‌باز نگه داشتن چشم‌ها در برابر دود، باعث ایجاد خطوط خاص اطراف دهان (خطوط سیگاری) و اطراف چشم‌ها (چین و چروک پنجه کلاغی) می‌شود. چین و چروک‌های ناشی از سیگار معمولاً عمیق‌تر و زودرس‌تر از روند طبیعی پیری ظاهر می‌گردند.
افتادگی و شل شدن پوست
همان‌طور که گفتیم سیگار باعث کاهش تولید کلاژن و الاستین که دو پروتئین برای سفت نگه داشتن و حفظ حالت ارتجاعی پوست هستند می‌شود. با تخریب این پروتئین‌ها، پوست دیگر نمی‌تواند استحکام خود را حفظ کند در نتیجه افتادگی و شل شدن پوست رخ میدهد؛ همچنین سیگار باعث می‌شود چربی زیرپوستی تحلیل برود، که نتیجه آن ظاهر افتاده‌تر و پیرتر پوست است. این افتادگی‌ها در قسمت‌های زیر قابل مشاهده است:
- گونه‌ها
- فک و خط فک
- پلک‌ها
- گردن
اما نگران نباشید! تغییرات چهره بعد از ترک سیگار نشان داده که پوست می‌تواند خود را ترمیم و باسازی کند و حالت ارتجاعی خود را به دست بیاورد.
تأثیر سیگار بر مو
مصرف سیگار بجز پوست روی مو هم اثرات منفی بسیاری دارد. در این بخش به عوارض مصرف سیگار روی مو می‌پردازیم.
ریزش مو و نازک شدن آن
ریزش مو و نازک شدن مو از عوارض شناخته شده مصرف سیگار هستند. چند دلیل علمی پشت این موضوع وجود دارد که رابطه بین سیگار کشیدن و ریزش مو را نشان می‌دهند.
کاهش خون‌رسانی به پوست سر
سیگار باعث تنگ شدن رگ‌های خونی می‌شود و فولیکول‌های مو اکسیژن و مواد مغذی کمتری دریافت می‌کنند، که به مرور باعث ضعف و ریزش مو می‌شود.
افزایش استرس اکسیداتیو
سیگار کشیدن رادیکال‌های آزاد در بدن را افزایش میدهد. این رادیکال‌ها به سلول‌های فولیکول مو آسیب می‌زنند و روند نازک شدن و ریزش را تشدید می‌کنند.
اختلالات هورمونی
نیکوتین و سموم دیگر در سیگار می‌توانند تعادل هورمونی بدن را به هم بزنند، که روی چرخه رشد طبیعی مو اثر منفی می‌گذارد؛ بنابراین با استفاده از بهترین داروی ترک سیگار سیگار خود را ترک کنید و به مشکلات ایجاد شده پایان دهید.
التهاب
سیگار باعث افزایش التهاب در بدن می‌شود و این التهاب می‌تواند رشد مو را مختل کند و باعث نازک شدن تدریجی تارهای مو شود.
سفیدی زودرس مو
سفیدی زودرس مو یکی دیگر از عوارض ثابت‌شده مصرف سیگار است. افرادی که سیگار می‌کشند تا ۲.۵ برابر بیشتر از غیرسیگاری‌ها در معرض سفیدی زودرس مو هستند و چند دلیل مهم برای این اتفاق وجود دارد:
استرس اکسیداتیو بالا
سیگار مقدار زیادی رادیکال آزاد در بدن ایجاد می‌کند. این رادیکال‌ها به سلول‌هایی که رنگدانه مو (ملانوسیت‌ها) را تولید می‌کنند، آسیب می‌زنند و باعث می‌شوند موها زودتر از حالت طبیعی سفید شوند.
کمبود مواد مغذی
سیگار جذب ویتامین‌های مهمی مثل ویتامین C و B12 را کم می‌کند. این مواد مغذی برای سلامت رنگ مو حیاتی‌اند.
آسیب ژنتیکی
تحقیقات نشان داده‌اند که سیگار می‌تواند به DNA سلول‌ها از جمله سلول‌های تأمین کننده رنگ مو آسیب بزند.
کاهش ضخامت پوست سر
کاهش ضخامت پوست سر از دیگر عوارض مصرف سیگار است که دلیل آن با توضیحاتی که در بخش‌های قبلی ذکر کردیم مرتبط است. به طور کلی چند عامل در این موضوع نقش دارند.
کاهش جریان خون
سیگار رگ‌های خونی را منقبض می‌کند و خون‌رسانی به پوست سر کمتر می‌شود. این یعنی اکسیژن و مواد غذایی کمتری به سلول‌های پوست سر می‌رسد و پوست به تدریج نازک‌تر و ضعیف‌تر می‌شود.
آسیب به کلاژن و الاستین
نیکوتین و سموم موجود در دود سیگار ساخت کلاژن و الاستین (دو پروتئین مهم برای استحکام و ضخامت پوست) را مختل می‌کنند. در نتیجه پوست سر نازک و آسیب‌پذیر می‌شود.
افزایش روند پیری
سیگار باعث افزایش سرعت پیری سلولی می‌شود و یکی از نشانه‌هایش نازک شدن پوست است، که این اتفاق در نواحی حساس مثل پوست سر مشهودتر است.
آسیب به فولیکول‌های مو
یکی دیگر از عوارض مصرف سیگار را می‌توان آسیب به فولیکول‌های مو دانست. نازک شدن پوست سر باعث می‌شود فولیکول‌های مو ضعیف‌تر بشوند و ریزش مو شدت پیدا کند.
کمبود اکسیژن و مواد مغذی
سیگار کشیدن باعث تنگ شدن عروق خونی می‌شود و خون‌رسانی به فولیکول‌های مو کاهش پیدا می‌کند. در نتیجه فولیکول‌های ضعیف اکسیژن و مواد لازم برای رشد سالم مو را دریافت نمی‌کنند و آسیب می‌بینند.
استرس اکسیداتیو
سیگار مقدار زیادی رادیکال آزاد تولید می‌کند. این رادیکال‌ها مستقیماً به سلول‌های فولیکول مو حمله کرده و عملکرد طبیعی‌شان را مختل می‌کنند.
التهاب مزمن
سیگار باعث التهاب مداوم در بدن می‌شود که محیط پوست سر را برای فولیکول‌های مو ناسالم می‌کند و ریسک ریزش مو را بالا می‌برد.
آسیب به DNA فولیکول
ترکیبات سمی سیگار می‌توانند مستقیماً به DNA سلول‌های فولیکول مو آسیب بزنند و چرخه رشد مو را از تعادل و روند طبیعی خارج کنند.
تأثیرات سیگار بر پوست و موی زنان
تفاوت‌های جنسیتی در تأثیرات سیگار مهم است. بدن زنان و مردان به شکلی متفاوت به سیگار واکنش نشان میدهد و تأثیر سیگار بر سلامت پوست صورت زنان شدیدتر از مردان است. به طور کلی زنان سیگاری در برابر آسیب‌های ظاهری مانند پوست، مو و هورمون‌ها حساس‌تر هستند و مردان سیگاری بیشتر آسیب‌های درونی مانند قلب، عروق و باروری را تجربه می‌کنند.
تأثیر سیگار بر پوست زنان
یکی از نشانه‌های خیلی رایج در زنان سیگاری، تیرگی شدید دور چشم‌هاست. همچنین پوست زنان سیگاری در درازمدت کدر، بی‌رنگ و پر از لکه‌های تیره می‌شود. افت کیفیت پوست و ترمیم دیرتر زخم‌ها، چروک زودهنگام، افتادگی و خشکی پوست از دیگر عوارض مصرف سیگار در زنان هستند.
تأثیر سیگار بر موی زنان
ریزش مو، نازک و شکننده شدن مو، سفیدی زودرس و کاهش درخشش و شادابی مو از تأثیرات مصرف سیگار بر موی زنان هستند. در مردان هم همین عوارض وجود دارند اما بجز در موارد ریزش ارثی، موارد دیگر کمتر از زنان بروز پیدا می‌کنند.
چگونه از آسیب‌های سیگار بر پوست و مو جلوگیری کنیم؟
اگر شما یک فرد سیگاری هستید راهکارهای زیر می‌توانند برای جلوگیری از آسیب‌های سیگار به پوست و موی شما موثر باشند:
ترک سیگار
مهم‌ترین و اصلی‌ترین قدم برای جلوگیری از آسیب‌های سیگار بر پوست و مو ترک سیگار است. حتی کاهش تعداد سیگارهای روزانه هم می‌تواند روند آسیب به پوست و مو را کندتر کند؛ بنابراین ترک سیگار را جدی بگیرید و هرچه زودتر برای ترک آن اقدام کنید.
ورزش نیز باعث افزایش خون‌رسانی و اکسیژن‌رسانی به پوست و مو می‌شود و به بدن کمک می‌کند سریع‌تر خودش را بازسازی کند. از ورزش برای ترک سیگار کمک بگیرید و پوست و موی خود را نجات دهید.
استفاده از محصولات مراقبتی
استفاده از کرم‌های ضدآفتاب با SPF بالا برای جلوگیری از آسیب بیشتر توسط اشعه UV، مصرف مرطوب‌کننده‌های قوی برای مقابله با خشکی و پیری زودرس و استفاده از سرم‌های آنتی‌اکسیدان مثل سرم ویتامین C که می‌تواند آسیب رادیکال‌های آزاد را کم کند می‌توانند در کاهش عوارض سیگار روی پوست مؤثر باشند.
استفاده از شامپوهای ملایم و بدون سولفات برای موهای ضعیف شده، ماساژ پوست سر با روغن‌های طبیعی (مثل روغن آرگان یا روغن نارگیل) برای بهبود جریان خون و تغذیه فولیکول‌ها و کوتاه کردن مرتب مو برای جلوگیری از شکستگی و موخوره نیز می‌توانند روش‌های مراقبتی برای موی افراد سیگاری باشند.
تغذیه مناسب و مصرف ویتامین‌ها
تغذیه سالم و تقویت‌کننده مانند مصرف غذاهای غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها مثل میوه‌ها ( انار، بلوبری، پرتقال) و سبزیجات (مثل اسفناج، بروکلی)، مصرف ویتامین‌های مهم مثل ویتامین‌های C، E، A و زینک برای ترمیم پوست و رشد مو و نوشیدن آب کافی به منظور آب‌رسانی بدن و دفع سریع‌تر سموم به افراد سیگاری توصیه می‌شود.
سخن پایانی
در این مطلب از مضرات سیگار و اثرات مخرب آن بر پوست و مو صحبت کردیم و تلاش کردیم با استناد به منابع علمی معتبر تصویری دقیق و درست از آسیب‌های سیگار بر پوست و مو ارائه دهیم. در انتها نیز چند راهکار مراقبتی عنوان کردیم که می‌توانند برای افراد سیگاری مفید و مؤثر باشند.
